Chương 3: Tiệm bánh bao nhà họ Sở
Vào những năm 80, có một công việc là điều mà ai cũng mơ ước, cho dù chỉ là một công việc thời vụ, cũng khiến người ta thèm muốn. Để có được công việc thời vụ ở nhà ăn nhà máy thép, cha cậu phải tốn không ít công sức, chạy vạy mất hai trăm tệ.
Anh cả và anh hai ít học, chỉ quen việc đồng áng. Cậu thì học chưa hết cấp hai đã nhất quyết cưới một cô gái trí thức hơn mình bốn tuổi. Cả nhà khuyên can mãi không được, nghĩ cưới vợ trí thức cũng đỡ khoản sính lễ, bèn thêm chút tiền mua cho cậu công việc thời vụ.
Tuy chỉ là thời vụ, nhưng công việc ở nhà ăn ai cũng ham. Ngày nào cũng được chia cơm thừa canh cặn, ít ra cũng có dưa muối xào với bánh ngô, bánh bột mì lót dạ. Đầu bếp nhà ăn bụng phệ, béo tốt hiếm thấy thời đó.
Công việc ngon lành thế, bỏ sao được? Mẹ cậu nghe xong, giáng ngay một cái tát: “Mày nghĩ gì vậy hả? Công việc ở nhà ăn đấy.”
Cậu ôm đầu, bất lực. Mẹ cậu tuy tốt bụng nhưng tính nóng như lửa, hở ra là thượng cẳng chân, hạ cẳng tay, cậu lãnh đủ.
“Công nhân thời vụ, một tháng hai mươi mấy tệ thì làm được gì? Thà bán đi, cũng bán được mấy trăm tệ. Số tiền này con không cần, bù đắp cho anh chị. Con sẽ đi tìm một cửa hàng, mở quán bán đồ ăn, còn hơn thế này nhiều.”
“Nói thì dễ lắm.” Quan niệm của mẹ cậu vẫn chưa cởi mở đến mức đó, chỉ thấy thằng ba ngây thơ: “Người ta mở quán ăn đều có tay nghề, con có gì?”
“Con cũng có tay nghề chứ.” Cậu bất đắc dĩ: “Con với Sở Mộc Thịnh vừa ăn một bát mì ở thành phố, khó ăn vô cùng. Đừng nói là con, ngay cả em con làm cũng ngon hơn. Quán người ta còn chật kín khách, tại sao con lại không được?”
Mẹ cậu nghĩ một lát, thấy cũng đúng. Lão Tam nhà mình cũng có chút tay nghề, dù sao cũng làm việc ở nhà ăn nhiều năm như vậy, cũng học được vài thứ nhưng bà vẫn lo lắng, thời buổi này tuy đã cởi mở nhưng đối với việc kinh doanh vẫn còn rất bài xích. Ai biết được lúc nào lại bị đàn áp. Lỡ bị gụp mũ, e là mất mạng như chơi.
“Nhà nước bây giờ đều khuyến khích kinh doanh cá thể.” Dân làng vốn bảo thủ, ít thông tin, chỉ biết ruộng đồng là chắc ăn. Người ta có thể lừa nhau chứ đất đai thì không.
“Trước nhà mình nghèo, con cũng chẳng dám nghĩ. Giờ khá giả rồi, con mới tính mua cái cửa hàng ở thị trấn hay thành phố, bán bánh bao. Gạo, bột, rau nhà mình trồng, bán thẳng cho con, tiện cả đôi đường.” Cậu vừa dạo quanh thành phố, ý tưởng đã hình thành trong đầu.
Món xào cũng được, nhưng thời buổi này toàn quán to mới bán, cần nhiều chỗ ngồi lắm. Bánh bao thì khác, có cái cửa hàng nhỏ là bán được rồi. Đặt dăm ba cái bàn, cho thêm nước dùng miễn phí, thế nào cũng có khách. Sang những năm 90, khỏi phải nói, kinh doanh cá thể tha hồ mà hốt bạc.
Người ta nói “chế tạo tên lửa không bằng bán trứng trà” câu ấy đúng là từ những năm 90 mà ra. Kinh tế đất nước cất cánh, đến nhặt ve chai cũng kiếm bộn. Thất nghiệp nhiều, giảng viên đại học cũng đổ xô ra buôn bán. Đến người trồng rau cũng gánh ra chợ bán, lời hơn hẳn bán cho hợp tác xã.
Vả lại, giờ ra thành phố mua nhà là được nhập hộ khẩu. Mình chuyển hộ khẩu mấy đứa nhỏ vào, cho chúng nó học hành tử tế, hơn ở quê nhiều chứ? Cậu biết rõ tâm lý người già, bèn khéo léo thuyết phục: “Chẳng lẽ đời đời nhà mình cứ cắm mặt xuống ruộng? Học cho giỏi, sau này ra làm quan cũng nên.”
Mẹ cậu nghe mà xiêu lòng. Giờ tiểu học ra cũng làm cán bộ thôn được, thị trấn tuyển văn phòng cũng chỉ cần bằng tiểu học, cấp hai. Nhưng trường làng thì dạy dỗ gì, trông trẻ con là cùng. Cho con cái ra thành phố học, sau này kiếm việc làm văn phòng thì sướиɠ biết mấy.
“Chờ cha con với anh con về rồi tính.” Chuyện cả vạn tệ, mẹ cậu nào dám tự quyết.
Việc này đối với nhà họ Sở không phải chuyện nhỏ. Mấy người đàn ông cùng mẹ cậu ngồi túm tụm trên giường đất, ai nấy đều mang tâm trạng riêng.
Hai chị dâu tất nhiên muốn chia tiền. Nhà chưa tách hộ, sống chung một nhà, trước vợ lão Tam có làm gì đâu, ăn mặc đều nhờ hai chị lo. Em ba tuy có công việc thời vụ, nhưng tháng chỉ được hai chục đồng, gửi hết về trường, bản thân sống kham khổ. May mà có mẹ chồng đỡ đần, chứ con cái chắc quanh năm chẳng có manh áo mới.
Giờ có tiền, lại muốn đưa hết cho em ba, hai chị dâu nào chịu cho được. Nhưng phụ nữ ngày xưa, chuyện này đâu dám hó hé, anh cả anh hai thì thật thà, chẳng biết bày mưu tính kế gì. Sở Đại Hồng, tuy quanh năm chân lấm tay bùn, nhưng cũng từng trải, trong lòng đã có tính toán.
Kinh doanh cũng được, thằng ba nấu ăn ngon, cũng coi như có nghề. Nhưng ra thành phố mua nhà thì phải xem xét kỹ, đừng để bị lừa. Quan trọng là chuyện nhập hộ khẩu, được mấy người nhập, nhập rồi có thành người thành phố không, có sổ lương thực không, con cái có được đi học không, phải tìm hiểu cho rõ ràng. Dù sao cũng liên quan đến tương lai con cái.
Nghe đến chuyện con cái, hai chị dâu im bặt. Nhập hộ khẩu thành phố coi như mất đất. Lão Tam hiện giờ vẫn đứng tên ba mẫu ruộng, dù sao cũng chỉ là công nhân thời vụ, hộ khẩu vẫn ở quê. Đất đai là mạng sống của nông dân, nhưng con cái cũng là cục vàng cục bạc, phải biết chọn lựa.
Ngày hôm sau, Sở Đại Hồng quyết định dẫn theo thằng cả và cậu cùng đến thành phố xem xét, xem việc kinh doanh có thực sự phát triển hay không, có thực sự không ai quản lý hay không. Sau đó xem nhà, xem vị trí, xem giá cả đều phải tính toán kỹ lưỡng.
Còn về công việc, ý của Sở Đại Hồng là đừng bán để lại cho thằng út. Thằng út hiện giờ ở nhà làm ruộng, nó mười tám tuổi cũng nên tính chuyện cưới vợ rồi, nếu có công việc thì cũng dễ tìm đối tượng hơn.
Đối với chuyện này, anh cả và anh hai đều không có ý kiến gì. Làng của họ cách thành phố không xa, đi xe bò đến thị trấn sẽ có xe buýt thẳng đến thành phố, một người năm hào.
Mấy năm trước đi thành phố chỉ mất hai hào, giờ đến cả đi xe buýt cũng tăng giá chỉ mất ba tiếng đồng hồ, đã đến bến xe thành phố. Ba cha con xuống xe, trừ cậu ra hai người còn lại đều có chút bỡ ngỡ. Ngày thường cơ bản họ không đến thành phố, không ngờ thành phố lại phồn hoa hơn thị trấn nhiều. Nhiều xe đạp như vậy, còn có cả ô tô, ngay cả xe buýt cũng mới hơn ở thị trấn.
Còn có cả loại xe điện hai toa kêu leng keng, trên xe chật cứng người, giống như một cái hộp thiếc khổng lồ vậy. Người buôn bán quả thực nhiều hơn, những nơi náo nhiệt ven đường đều là những người bày hàng rong.
Bán đồ ăn chín, bán rau, còn có bán đồ chơi, bán quần áo. Mấy thứ đồ chơi quần áo này nghe nói đều được vận chuyển từ phía Nam đến, kiểu dáng rất mới lạ, rẻ hơn nhiều so với ở trung tâm thương mại.
Các cửa hàng ven đường nhiều hơn trước rất nhiều, phần lớn đều là nhà dân cải tạo. Ba cha con đi dạo một vòng tìm người môi giới hỏi giá, phát hiện chỉ cần là nhà mặt phố, giá đều cao, rẻ nhất cũng phải hai vạn.
“Có thể kinh doanh mà, hai vạn tính là gì chưa biết chừng mấy năm nữa còn tăng giá.” Người môi giới cũng khá thật thà, tìm cho họ những căn nhà ở vị trí cũng khá tốt.
Thời buổi này, một vạn tệ đã được coi là nhà giàu rồi. Hai vạn tệ, thật sự không dễ dàng kiếm được. Cha Sở cũng không biết làm thế nào, cậu cũng không ngờ mới năm 89 mà giá nhà ở thành phố đã tăng lên rồi.
“Nếu không được thì ở thị trấn cũng được, trường học ở thị trấn cũng tốt hơn ở thành phố. Hơn nữa thị trấn chúng ta cũng gần thành phố, rất tiện lợi.” Anh cả Sơn là người đầu tiên đưa ra ý kiến, còn cẩn thận liếc nhìn cậu. Người em trai thứ ba này của anh cái gì cũng tốt, chỉ là cứng đầu lại còn bướng bỉnh.
Lúc trước vì muốn cưới con mụ Trương Diễm Như vong ân bội nghĩa kia, nói tuyệt thực là tuyệt thực, ba ngày chẳng ăn gì, nước cũng chẳng uống được hai ngụm. Nếu không phải vì nó như vậy, thì Trương Diễm Như có thể bước chân vào cửa nhà được sao.
“Lão Tam, con xem, tiền của chúng ta thật sự không nhiều, nếu không được thì cứ ở thị trấn vậy?” Sở Đại Hồng cũng sợ cậu lại cứng đầu, giọng điệu mang theo sự thương lượng: “Ở đây rẻ nhất cũng phải hai vạn, bán cả cha con cũng không mua nổi.”
Trong lòng cậu cũng đã có tính toán, thị trấn của họ cách thành phố không xa, theo đà phát triển trong tương lai chưa biết chừng sẽ được sáp nhập vào thành phố. Hơn nữa trường tiểu học ở thị trấn cũng tốt hơn trường tiểu học ở làng nhiều, nếu có thể nhập hộ khẩu, mấy đứa nhỏ trong nhà sau này đi học sẽ không phải lo lắng quá nhiều.
“Vậy thì đi xem ở thị trấn vậy.”
“Mấy người là người ở thị trấn Trường Khê? Thật trùng hợp, tôi quen mấy người ở thị trấn Trường Khê muốn bán nhà, giá cả đều khá rẻ, lại còn là nhà mặt phố, hay là tôi cùng mấy người quay về đó?” Người môi giới cũng không đi, việc buôn bán ở thị trấn tuy nhỏ, nhưng dù sao cũng kiếm được chút ít.
Vì gần thành phố, đi xe chỉ mất bốn mươi phút nên thị trấn Trường Khê cũng phát triển khá tốt, đông người. Người môi giới dẫn họ đi xem nhà trước, thị trấn phần lớn là nhà cấp bốn, một căn nhà hai gian cũng chỉ bốn năm nghìn, rẻ hơn ở thành phố rất nhiều.
Thời buổi này ai cũng muốn ở nhà lầu, nhà trên nhà dưới đèn điện thoại là chủ đề hot nhất. Hơn nữa làn sóng giải tỏa di dời vẫn chưa xuất hiện, giá nhà cấp bốn rất thấp.
Cậu nhắm trúng hai căn, một căn nằm trên phố chính, lượng người qua lại đông. Một căn nằm cạnh trường tiểu học và trường trung học của thị trấn, tiền của học sinh là dễ kiếm nhất. Hơn nữa hai căn này đều là nhà có sân rộng, trong sân có giếng khơi, không phải lo lắng về nước sinh hoạt.
Căn nhà cạnh trường học còn có dãy nhà ngang, hoàn toàn có thể cải tạo thành bếp và mặt bằng kinh doanh. Trong sân cũng có nhiều phòng, sau này mấy đứa nhỏ đến đây học không sợ không có chỗ ở.
Hai căn nhà, căn nằm trên phố chính có giá tám nghìn, căn nằm cạnh trường học có giá bảy nghìn. Cậu dúi cho người môi giới hai trăm tệ, cuối cùng ép giá xuống còn năm nghìn tám, mua được căn nhà cạnh trường học.
Thời buổi này không thịnh hành việc mua bán nhà cửa, chủ nhà phải mang theo giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà đến cơ quan quản lý nhà đất, theo hình thức tặng cho để chuyển quyền sở hữu căn nhà sang tên Sở Đại Hồng. Bởi vì nếu sang tên cậu, thì chỉ có thể cho Mộc Thịnh nhập hộ khẩu đến đây học. Nhưng nếu sang tên Sở Đại Hồng, thì mấy đứa nhỏ đều có thể nhập hộ khẩu đến đây.
Cậu cũng không so đo chuyện này, dù sao cậu cũng không muốn gây mâu thuẫn với gia đình, hơn nữa hai chị dâu cũng đều là người cần cù thật thà, sau này nhà cửa giải tỏa di dời đều có thể được chia nhà, tốt hơn là sang tên mình nhiều.
Sở Đại Hồng kỳ thực không muốn nhập hộ khẩu vào thị trấn, chuyển từ nông sang phi nông dân thì sau này ông sẽ không còn ruộng đất nữa nhưng vì con cái, cũng chỉ có thể như vậy. Cũng may ruộng đất ở nông thôn có thể cho thuê, cùng lắm thì chỉ phải trả tiền thuê.
“Cha con được lợi rồi, thành người thị trấn rồi.” Mẹ cậu hơi giận dỗi: “Sau này ăn lương thực cũng có sổ lương thực rồi, ôi chao, còn thèm để ý đến bà già này nữa không.”
“Bà nói cái gì vậy.” Sở Đại Hồng trong lòng lại khá vui vẻ: “Căn nhà đó là để cho con cái đi học, còn có lão tam mở cửa hàng, tôi có thể đến đó ở sao? Bà già này, suốt ngày không biết nghĩ cái gì.”
Thực ra có thể mua được một căn nhà ở thị trấn, mọi người trong nhà đều rất vui. Đặc biệt là căn nhà đó đứng tên Sở Đại Hồng, hai chị dâu đều không có ý kiến gì. Tiếp theo là việc nhập hộ khẩu cho mấy đứa nhỏ, chuyển trường, dọn dẹp mặt bằng mua sắm đồ đạc. Cậu còn lập một danh sách, sau này trong nhà cũng phải trồng nhiều rau, dù sao thì dù là tiệm bánh bao, cũng cần rất nhiều rau.
“Cứ gọi là Tiệm Bánh Bao Sở Thị đi.” Cậu hấp cho cả nhà một nồi bánh bao bột mì trộn bột ngô: “Mọi người cũng nếm thử, góp ý kiến. Chờ mười ngày nữa trường học khai giảng, chúng ta sẽ khai trương.”